Rozwój technologiczny przyniósł nam rewolucję w postaci aplikacji mobilnych, które odmieniły sposób, w jaki komunikujemy się, pracujemy i bawimy się. Dla deweloperów i przedsiębiorców, ochrona prawna tych aplikacji jest nie tylko wyzwaniem, ale i koniecznością. Rejestracja nazwy aplikacji mobilnej to jeden z podstawowych sposobów ochrony praw własności intelektualnej, związanych z oprogramowaniem mobilnym. Ale nie jedyny!
Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie, w jaki sposób aplikacje mobilne mogą być chronione prawnie, w tym przede wszystkim jako znaki towarowe i wzory przemysłowe, co jest kluczowe dla zachowania ich unikalności i wartości na rynku.
Patent na aplikację mobilną. Czy to w ogóle możliwe?
Aplikacji mobilnej nie można opatentować. Zarówno polskie, jak i europejskie regulacje prawne wskazują jasno – programy komputerowe nie są wynalazkami. Wynika to z tego, że programy komputerowe nie mają charakteru technicznego, który wymagany jest od wynalazków.
Praktyka pokazuje jednak, że istnieją pewne kategorie rozwiazań związanych z oprogramowaniem, które mogą zostać objęte ochroną patentową. Chodzi o takie wynalazki, które wspomagane są oprogramowaniem. W taki sposób chroniona jest całość, czyli połączenie software’u i hardware’u, a nie sam program. To pewne furtka, która wynika z tego, że bardzo cienka jest granica pomiędzy oprogramowaniem, którego nie można opatentować, a patentowalnym wynalazkiem wspomaganym przez to oprogramowanie.
Można więc rozważać jedynie opatentowanie aplikacji mobilnej, jeżeli połączona ona zostanie z jakimś urządzeniem. Ochrona patentowa natomiast samej aplikacji nie jest możliwa.
W jaki zatem sposób jako deweloper możesz chronić swoją aplikację?
Prawa autorskie do aplikacji mobilnej. Czy na pewno?
Skoro już wiesz, że aplikacji mobilnej co do zasady nie możesz opatentować to w kontekście ochrony prawnej Twojego oprogramowania najpewniej przyszły Ci na myśl prawa autorskie. W końcu jesteś twórcą aplikacji mobilnej, więc na pewno przysługują Ci do niej prawa autorskie. Niestety nie zawsze tak jest.
To z czym bardzo często spotykam się w kontekście ochrony prawnej aplikacji mobilnej to pytanie czy pomysł na aplikację podlega ochronie? Niestety sam pomysł nie jest chroniony prawnie, a na pewno nie na gruncie prawa autorskiego. Ochronie może podlegać natomiast to jak ten pomysł urzeczywistnisz. W przypadku aplikacji będzie to więc przede wszystkim kod źródłowy. Ochronie prawnoautorskiej mogą też podlegać inne element aplikacji jak np. jej layout, czy inne elementy graficzne, przykładowo poszczególne ikony.
Pod warunkiem jednak, że będą to elementy twórcze. Co to oznacza? Niestety w praktyce znaczna część elementów aplikacji mobilnych, które powszechnie może być uważana za utwór w rzeczywistości wcale tym utworem nie jest. Wynika to z tego, że aby dany elemnt w ogóle mógł podlegać ochronie prawnoautorskiej to musi mieć tzw. indywidualny charakter. Wiele elementów aplikacji, które wynikają z jej funkcji i które występują w każdej aplikacji, nie ma indywidualnego charakteru i co za tym idzie nie jest utworem.
Sporym minusem jest też to, że jeżeli będziesz chciał opierać ochronę swojej aplikacji (czy to jej nazwy, czy interfejsu) na prawach autorskich to praktycznie zawsze czeka Cię długi i kosztowny proces sądowy. Nie istnieje bowiem żaden rejestr utworów i w związku z tym za każdym razem gdy będziesz chciał dochodzić swoich praw to będziesz musiał w ogóle udowodnić, że Ci one przysługują. Będziesz musiał wykazać, że jesteś twórcą utworu, a wielekrotnie również, że to co stworzyłeś w ogóle jest utworem. Tak jak pisałem powyżej – nie zawsze tak jest i najpewniej to będzie jedna z linii obrony Twojego konkurenta.
Czy istnieje zatem skuteczny sposób na ochronę prawną aplikacji mobilnej?
Porozmawiaj z ekspertem
Chcesz zarejestrować znak towarowy, ale nie wiesz na jakim terytorium, jaki rodzaj i w jakich klasach? W trakcie bezpłatnej rozmowy doradzę Ci najleszą strategię ochrony Twojej marki.
Rejestracja nazwy aplikacji mobilnej. Zastrzeżenie znaku towarowego!
„Opatentowanie nazwy” – z takim zwrotem bardzo często jako prawnikowi zdarza mi się spotkać. Czy jest ono prawidłowe w sensie prawnym? Nie, nie jest. Czy prostuję takie stwierdzenia klientów? Nie, nigdy tego nie robię, ponieważ po pierwsze obie strony wiedzą o co chodzi, a po drugie zwrot „opatentować” klient najczęściej wiąże z uzyskaniem ochrony prawnej na swoją nazwę, a tym w gruncie rzeczy jest właśnie rejestracja znaku towarowego.
Dlaczego nie można opatentować nazwy aplikacji mobilnej? Ponieważ patenty udzielane są na wynalazki (którym aplikacja mobilna nie jest – o czym pisałem wcześniej). Na znak towarowy natomiast przyznawane jest prawo ochronne. Uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy gwarantuje Ci monopol na używanie danej nazwy dla określonych towarów/usług. Przyznasz, że brzmi dobrze?
Czy rejestracja znaku towarowego to jedyny sposób na ochronę marki? Nie, z pewnością nie jedyny i nawet niezerejestrowane znaki podlegają prawnej ochronie. Czy jako prawnik uważam, że rejestracja znaku to najlepszy sposób na ochronę marki aplikacji mobilnej? Zdecydowanie tak!
Pozwolę więc sobie skupić się właśnie na kwestii rejestracji znaku towarowego. Jakie są główne korzyści z rejestracji znaku towarowego aplikacji mobilnej?
- urząd patentowy potwierdzi, że jesteś właścicielem nazwy i wyda Ci świadectwo ochronnę,
- będziesz jedynym podmiotem uprawnionym do używania danej nazwy dla aplikacji mobilnych,
- będziesz mógł przejąć wykorzystujące Twoją nazwę domeny internetowe związane z aplikacjami mobilnymi,
- będziesz mógł blokować rejestrację już tylko podobnych znaków towarowych, czyli np. o podobnym brzmieniu,
- skutecznie zablokujesz wykorzystywanie Twojej nazwy przez konkurencję w Google Ads, czy w metadanych,
- będziesz mógł używać prestiżowego symbolu "r" w kółku ® przy swoim znaku towarowym,
- możesz sprzedać swój znak lub udzielić na niego licencjii,
- w przypadku sprzedaży firmy lub samej aplikacji będzie to ważny argument w negocjacjach z inwestorem i ponieważ dzięki rejestracji znaku "odpada" jedno z ryzyk prawnych, co może pozytywnie wpłynąć na cenę i zabezpieczenia umowne
Przyznasz, że tych korzyści jest całkiem sporo? A to tylko kilka podstawowych. Gdybym jednak miał w skrócie powiedzieć po co w ogóle jako deweloper miałbyś rejestrować znak towarowy aplikacji mobilnej to powiedziałbym, że istotne są trzy kwestie.
Po pierwsze, rejestracja znaku towarowe sprawi, że staniesz się formalnym właścicielem nazwy swojej aplikacji mobilnej i uzyskasz wyłczność na używanie danej nazwy.
Po drugie zyskasz skuteczne narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją i w wielu przypadkach już tylko okazanie świadectwa ochronnego „załatwi temat” i konkurent wycofa się z nazwy podobnej do Twojej.
I wreszcie po trzecie – właściwie przeprowadzony proces rejestracji, poprzedzony badaniem zdolności rejestrowej znaku towarowego, da Ci też gwarancję, że wykorzystując znak towarowy sam nie naruszasz praw właścicieli wcześniej zarejestrowanych znaków towarowych, czyli że przykładowo Twoja nazwa nie jest podobna do już zarejestrowanej nazwy.
Więcej na temat procedury rejestracji znaku towarowego przeczytasz w artykułach:
Jak zastrzec nazwę aplikacji mobilnej?
Jeżeli zdecydujesz się na rejestrację znaku towarowego aplikacji mobilnej musisz odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Odpowiedzi na te pytania pozwolą Ci określić zakres Twojego zgłoszenia, jak i koszty z tym związane.
- Pytanie 1: Czy chcesz zastrzec nawę aplikacji, czy jej logotyp? A być może oba te znaki?
- Pytanie 2: Na jakim terytorium chcesz zastrzec znak towarowy?
- Pytanie 3: Dla jakich towarów/usług chcesz zastrzec znak towarowy?
Rejestracja nazwy aplikacji czy logotypu? Co lepiej wybrać?
Znak towarowy słowny to po prostu nazwa. Natomiast znak słowno-graficzny to logotyp jako całość, czyli nazwa w połączeniu z grafiką. Jeżeli zależy Ci na ochronie zarówno nazwy, jak i tego jak wygląda logotyp Twojej aplikacji to najlepszym wyjściem jest rejestracja zarówno znaku słownego, jak i słowno – graficznego. Te dwa rodzaje znaków doskonale się uzupełniają i niwelują swoje minusy. Musisz bowiem pamiętać, że rejestracja znaku słownego zapewnia ochronę wyłącznie nazwy i w ogóle nie chroni tego jak wygląda Twoja marka. Natomiast znak słowno-graficzny co prawda zapewnia ochronę elementów graficznych, ale jednocześnie słabiej chroni samą nazwę.
Osobiście gdybym był deweloperem i musiałbym się zdecydować na rejestrację tylko jednego znaku to wybrałbym znak słowny. W przypadku usług dotyczących aplikacji mobilnych kluczowe znaczenie ma właśnie nazwa, a logotyp ma raczej znaczenie drugorzędne.
Więcej na temat plusów i minusów poszczególnych rodzajów znaków towarowych przeczytasz w artykule: Jak zastrzec nazwę lub logo firmy i ile to kosztuje?
Terytorium rejestracji. Czy da się zastrzec znak na cały świat?
Rejestrując znak towarowy musisz zdecydować się na konkretne terytorum ochrony. Często gdy pytam klientów gdzie chcieliby zarejestrować swój znak otrzymuje odpowiedź, że na całym świecie. Niestety nie do końca jest to możliwe, a już na pewno nie w ramach jednej procedury. Wynika to z tego, że znak towarowy najpierw trzeba zgłosić przykładowo w UE, a następnie w ramach procedury międzynarodowej można rozsrzeczyć ochronę na inne Państwa jak przykładowo USA, UK, czy Kanada.
Tak naprawdę najszerzą ochronę zapewnia rejestracja unijnego znaku towarowego. Gwarantuje ona ochronę we wszystkich państwach członkowskich. To właśnie na rejestraję unijnego znaku towarowego najczęściej decydują się dostawcy aplikacji mobilnych.
Oczywiście rynek rejestracji powinien być bezpośrednio związany z docelowym rynkiem do którego kierowany jest produkt w postaci aplikacji mobilnej i jeżeli w Twoim przypadku rynkiem docelowym jest USA to powinieneś od razu pomyśleć od rejestracji w tym właśnie kraju. W przeważającej jednak więkoszości przypadków na początku rejestracja w UE jest optymalna, a w dalszej kolejności ochrona rozszerzana jest najczęściej na USA i Wielką Brytanię.
Jeżeli natomiast Twoja aplikacja kierowana jest wyłącznie na rynek Polski to wystarczająca będzie rejestracja w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej.
Klasyfikacja Nicejska, czyli dla jakich towarów i usług zastrzec znak?
Kolejna ważna informacja jest taka, że tak ja nie ma możliwości generalnie zastrzeżenia znaku „na cały świat”, tak nie jest też możliwe zastrzeżenia znaku towarowego „w ogólności”. Każdy znak towarowy rejestrowany jest dla konkretnych towarów i usług. Te towary i usługi wyznaczają zakres ochrony Twojego znaku towarowego.
W przypadku aplikacji mobilnych sprawa mogłaby się wydawać prosta. Powinieneś zarejestrować swój znak towarowy po prostu dla aplikacji mobilnych. To jednak nie takie oczywiste. Związane jest to z tym, że w ramach Klasyfikacji Nicejskiej wyróżnia się klasy towarowe i usługowe.
W przypadku aplikacji mobilnej właściwa będzie klasa towarowe numer 9, która obejmuje właśnie aplikacje mobilne. Ochrona w tej klasie dotyczy generalnie sygnowania znakiem towarów w postaci aplikacji mobilnych. Z aplikacjami mobilnymi nierozerwalnie wiąże się też usługa programowania aplikacji mobilnych, a tutaj już „kłania się” klasa usługowa numer 42, obejmująca usługi takie jak rozwój, wdrażanie i programowanie oprogramowania. W celu pełnej ochrony swojego znaku towarowego koniecznie w podaniu powinieneś zatem wskazać zarówno klasę 9, jak i klasę 42.
Jeżeli Twój znak towarowy jest brandem konkretnej aplikacji mobilnej warto w wykazie zastanowić się nad sprecyzowaniem o jakie konkretnie aplikacje chodzi. Przykładowo zamiast ogólnego terminu „Aplikacje mobilne” warto zastanowić się nad wskazaniem przykładowo terminu: „Aplikacje mobilne do zarządzania pracą zdalną”.
Tak sformułowany wykaz pomoże Ci uniknąć kolizji z wcześniej zarejestrowanymi znakami towarowymi, a też zapewni precyzyjne określenie towarów. Można bowiem spotkać się z takim podejściem ekspertów urzędów patentowych, którzy terminy typu „oprogramowanie”, czy „aplikacje mobilne” uważają za zbyt ogólne.
Chcesz zastrzec nazwę lub logo?
Doradzimy Ci w jaki sposób najlepiej zabezpieczyć Twoją markę i wszystkie formalności załatwimy za Ciebie!
Podane przez Ciebie dane osobowe będziemy przetwarzać w celu i zakresie niezbędnym do udzielenia odpowiedzi na przesłane zapytanie. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do udzielenia odpowiedzi. Administratorem Twoich danych osobowych jest Kancelaria Prawna Kantorowski, Głąb i Wspólnicy Sp.j. Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu, prawo dostępu do danych, prawo żądania ich sprostowania, ich usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce prywatności.
Rejestracja wzoru przemysłowego. Nieoczywisty sposób na prawną ochronę aplikacji mobilnej
Jak już wcześniej przeczytałeś zasadniczo opatentowanie aplikacji mobilnej może być trudne, ochronę wynikającą z praw autorskich ciężko wyegzekwować, a znaki towarowe chronią – co do zasady – głównie nazwę lub logotyp. Czy jest zatem sposób na uzyskanie skutecznej ochrony prawnej np. tego jak wygląda interfejs aplikacji? Tym sposobem jest rejestracja wzoru przemysłowego.
Dzięki rejestracji wzoru przemysłowego zapewnisz ochronę wyglądu aplikacji mobilnej, czyli przede wszystkim jej ogólnego interfejsu. Ochroną można objąć też np. wygląd poszczególnych elementów, czy nawet ikon. Ogromną zaletą wzorów przemysłowych jest to, że można zarejestrować kilka ich wariantów, czyli w przypadku aplikacji mogą to być różne widoki tego samego interfejsu.
Ważne jest jednak to, że żeby rejestracja wzoru przemysłowego była faktycznie skuteczna to wzór musi posiadać dwie cechy: być nowy i posiadać indywidualny charakter. Wzór przemysłowy musi wywoływać odmienne ogólne wrażenie na zorientowanych użytkownikach.
W uproszczeniu sprowadza się, że wygląd Twojej aplikacji musi odróżniać się od wyglądu aplikacji wcześniej udostępnionych na rynku. Twoja aplikacja (lub jej poszczególne elementy, które chcesz chronić w ten sposób) nie może wywoływać efektu déjà vu wśród użytkowników aplikacji mobilnych. Tylko w takim przypadku ochrona Twojego wzoru będzie realna.
Nawet jeżeli Twój wzór nie będzie posiadał tych cech to najpewniej uda Ci się go zarejestrować, ale bardzo łatwo będzie go unieważnić, czyli w rzeczywistości ochrona tego wzoru będzie iluzoryczna.
Na świecie istnieje ogromna liczba zarejestrowanych wzorów przemysłowych dla interfesjów aplikacji czy systemów operacyjnych. Oczywiście prym tutaj wiedzie firma Apple, która w samej Unii Europejskiej ma zarejestrowanych blisko 500 wzorów wspólnotowych dla graficznych interfejsów użytkownika.
Więcej na temat procedury rejestracji wzoru przemysłowego przeczytasz w artykułach:
Najczęściej zadawane pytania:
Czy możliwe jest opatentowanie aplikacji mobilnej? Nie, aplikacji mobilnej nie można opatentować jako wynalazku, ponieważ programy komputerowe, jakim jest aplikacja mobilna, nie mają charakteru technicznego wymaganego od wynalazków. Jednak można rozważyć opatentowanie aplikacji mobilnej, jeśli zostanie ona połączona z jakimś urządzeniem.
Czy pomysł na aplikację mobilną podlega ochronie prawnej? Nie, sam pomysł na aplikację mobilną nie jest chroniony prawnie, zwłaszcza w kontekście prawa autorskiego. Ochronie prawnej może podlegać sposób realizacji pomysłu, na przykład kod źródłowy aplikacji oraz inne twórcze elementy, takie jak layout czy grafika.
Jakie są ograniczenia ochrony prawnoautorskiej aplikacji mobilnej? Ochrona prawnoautorska dotyczy tylko tych elementów aplikacji mobilnej, które mają indywidualny charakter. Wiele elementów wynikających z funkcji aplikacji i występujących w innych aplikacjach nie posiada tego charakteru, więc nie są chronione jako utwory. Ponadto dochodzenie praw autorskich często wiąże się z długim i kosztownym procesem sądowym.
Czy rejestracja nazwy aplikacji mobilnej jako znaku towarowego jest możliwa i dlaczego jest to ważne? Tak, rejestracja nazwy aplikacji mobilnej jako znaku towarowego jest możliwa i stanowi skuteczny sposób ochrony. Umożliwia uzyskanie monopolu na używanie nazwy dla określonych towarów/usług, co jest kluczowe dla ochrony unikalności i wartości aplikacji na rynku.
Jakie są korzyści z rejestracji znaku towarowego dla aplikacji mobilnej? Rejestracja znaku towarowego dla aplikacji mobilnej przynosi wiele korzyści, w tym potwierdzenie własności nazwy, wyłączność na jej użycie, możliwość przejęcia domen internetowych, blokowanie podobnych znaków, ochronę przed wykorzystaniem nazwy przez konkurencję, a także możliwości sprzedaży lub licencjonowania znaku.
Jaki jest proces i na co należy zwrócić uwagę przy rejestracji znaku towarowego aplikacji mobilnej? Proces rejestracji obejmuje decyzję o typie znaku (słowny, graficzny lub oba), wybór terytorium ochrony i określenie klas towarów/usług według Klasyfikacji Nicejskiej.
Czy istnieje alternatywny sposób ochrony prawnej dla wyglądu aplikacji mobilnej? Tak, alternatywnym sposobem ochrony jest rejestracja wzoru przemysłowego, która obejmuje ochronę wyglądu aplikacji, w tym interfejsu i elementów graficznych. Wzór musi być nowy i posiadać indywidualny charakter, aby ochrona była skuteczna.
Chcesz zarejestrować swój znak towarowy lub wzór przemysłowy?
Nie daj wyprzedzić się konkurencji. W trakcie bezpłatnej rozmowy doradzę Ci najleszą strategię ochrony prawnej Twojej aplikacji mobilnej.
